- διμήνι
- Ιστορικός οικισμός της νεότερης νεολιθικής περιόδου (3η χιλιετία π.Χ.), κοντά στη σημερινή ομώνυμη κωμόπολη (βλ. λ. Διμήνιο), 4 χλμ. ΝΔ του Βόλου. Οι πρώτες ανασκαφές στην περιοχή έγιναν το 1887, με τη συνεργασία Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων, ύστερα από την τυχαία ανακάλυψη ενός θολωτού τάφου. Οι συστηματικές όμως ανασκαφές που ανέδειξαν τη σπουδαιότητα του συνοικισμού έγιναν μεταξύ 1901-5 από τον Χρήστο Τσούντα. Τα αποτελέσματά τους δημοσιεύτηκαν στο περίφημο έργο του Αι προϊστορικαί ακροπόλεις Διμηνίου και Σέσκλου. Η ακρόπολη του συνοικισμού ήταν χτισμένη σε έναν χαμηλό λόφο ωοειδούς σχήματος (90 x 110 μ.), ύψους 16 μ., και διέθετε ισχυρή οχύρωση από αλλεπάλληλες σειρές (6-7) περιβόλων, οι οποίοι ήταν κατασκευασμένοι από πέτρα και πηλό. Θεμέλια οικιών βρέθηκαν μέσα και έξω από τα τείχη. Ορισμένες από τις οικίες αυτές παρουσιάζουν τον ενδιαφέροντα τύπο του μεγάρου. Η σπουδαιότερη, που βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του πρώτου περιβόλου, αποτελείται από έναν πρόδρομο (είδος προστώου με δύο ξύλινους κίονες μεταξύ των απολήξεων των τοίχων) και ένα δεύτερο δωμάτιο, τον θάλαμο. Ο πίσω τοίχος του δεύτερου αυτού δωματίου ήταν καμπύλος, γιατί ακουμπούσε στον οχυρωματικό κυκλικό περίβολο του συνοικισμού. Οι νεκροί θάβονταν σε λακκοειδείς τάφους με χτιστά τοιχώματα. Ως κτερίσματα είχαν εναποτεθεί κοσμήματα και χαρακτηριστικά αγγεία της εποχής: τα σχήματά τους ήταν συνήθως χαμηλά και ανοιχτά και η διακόσμησή τους, άλλοτε εγχάρακτη και άλλοτε ζωγραφιστή, σχημάτιζε περίπλοκα συστήματα σπειρών, μαιάνδρων και τεθλασμένων γραμμών. Τα χρώματα της γραπτής κεραμικής ήταν το κόκκινο, το μαύρο, το άσπρο και το κίτρινο. Βρέθηκαν επίσης ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα πήλινα και λίθινα ειδώλια, πέτρινα εργαλεία και άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Χαρακτηριστική της νεότερης νεολιθικής περιόδου είναι η μεγάλη σχηματοποίηση των μορφών. Από το σπουδαίο αυτό νεολιθικό κέντρο πήρε την ονομασία της ολόκληρη περίοδος, γνωστή ως πολιτισμός του Δ., η οποία συναντάται και σε διάφορες άλλες περιοχές της Θεσσαλίας. Ο πολιτισμός του Δ., που διαδέχτηκε τον πολιτισμό του Σέσκλου, του σπουδαιότερου και παλαιότερου κέντρου της πρώτης νεολιθικής περιόδου στη Θεσσαλία, εμφάνιζε πολλές ομοιότητες με τους σύγχρονούς του πολιτισμούς του Δούναβη.
Μετά τη νεολιθική εποχή, η ζωή στο Δ. συνεχίστηκε έως τη μυκηναϊκή περίοδο, αντιπροσωπευτικά μνημεία της οποίας είναι οι θολωτοί τάφοι, που έδωσαν χαρακτηριστικά ευρήματα.
Αναπαράσταση της οχυρωμένης ακρόπολης του νεολιθικού οικισμού στο Διμήνι της Θεσσαλίας, κοντά στον Βόλο, με τους διαδοχικούς περιβόλους.
* * *και διμηνιό, τοείδος σταριού που θερίζεται δύο μήνες μετά τη σπορά του.[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. διμήνι είναι υποκορ. τού μτγν. επιθ. δίμηνος και ο τ. διμηνιό < επίθ. διμηνιαίος].
Dictionary of Greek. 2013.